中国春节成全球黄金周 出境旅游人次将超600万
Holenda
| |
---|---|
| |
![]() | |
52°19′Bk 5°33′Rh / 52.32°Bk 5.55°Rh | |
Dir??m: Je maintiendrai ![]() | |
Sir?d: Wilhelmus ![]() | |
Parzem?n | Ewropa ![]() |
Dewlet | Keyaniya Holendayê ![]() |
Li be?a ?dar? | |
Paytext |
|
Ziman | Holend? ![]() |
Dema avab?nê | |
Birêvebirin | |
? Awayê birêvebirinê | Monar?iya parlamenter, pad??ahiya dest?r? ![]() |
? Serokê rêveberiyê | Dick Schoof (2024–) ![]() |
Hejmara kursiyê |
|
R?erd | |
Nif?s | 17.942.942 (2024) ![]() |
Saet | |
Plakaya erebeyê | NL |
Malper | www![]() |
![]() | |
biguhêre - W?k?daneyê biguhêre![]() |
Holenda an j? Nederlenda (bi holend?: Nederland) ? herwiha wek? Welatê Jêr?n teyê naskirin, welatek e ku li bakur-rojavayê Ewropayê ye ? deverên dervayê wê li Deryaya Kar?bê e. Ew ji ?ar welatên pêkhateyên Keyaniya Holendayê ya her? mezin e.[1][2] Holenda ji diwanzdeh parêzgehan pêk tê; ew ji rojhilat ve bi Almanya ? ji ba??r ve bi Bel??kayê re, li bakur ? rojava j? bi peravê Deryaya Bakur re s?nordar e. Ew s?norên deryay? bi Keyaniya Yekb?y?, Almanya ? Bel??kayê re parve dike.[3] Zimanê ferm? holend? ye ? zimanê fr?z? yê rojavay? wek zimanê ferm? yê duyem?n li parêzgeha Fr?zya ye.[4] Holend?, ?ngliz?, ? papiamentoy? li herêmên Karibik ferm? ne.[4]
Nederlenda bi rast? tê wateya "welatê jêr?n" li gor? bilindahiya wê ya nizm ? topografiya xwer?, ku %26 di binê deryayê de cih digire.[5] Piraniya deverên li jêr asta deryayê, ku bi navê polders têne zan?n, encamên vejandina erdê ne ku di sedsala 14an de dest pê kiriye.[6] Di serdema Komarparêzan de, ku di sala 1588 de dest pê kir, Holenda kete serdemek bêhempa ya mezinahiya siyas?, abor? ? ?and?, ku di nav welatên her? hêzdar ? bibandor de li Ewropa ? c?hanê hate rêz kirin; ev serdem wek Serdema Zêr?n a Holendayê ?ro tê zan?n.[7] Di vê demê de, parg?daniyên wê yên bazirganiyê, Parg?daniya Hindistana Rojhilat a Holenda li ?araliyê c?hanê kolon? ? bargehên bazirganiyê ava kirin.[8]
Bi nif?sa zêdetir? 17,9 m?lyon kes, hem? di nav r?berek bi tevah? 41,850 km2 de dij?n - ku ji wan qada erdê 33,500 km2 ye - Holenda welatê 33em?n di c?hanê di asta t?rejiyê ku li Holenda 535 kes li ser k?lometre ?argo?e ye. Digel vê yekê, ew ji hêla nirxê xwe ve, ji ber axa xwe ya berdar, avhewa nerm, ?andiniya zexm ? dahêneriya xwe duyem?n mezintir?n hinardekarê xurek ? hilberên ?andiniyê ye.[9][10][11] ?ar bajarên her? mezin ên Holendayê Amsterdam, Rotterdam, Den Haag ? Utrecht in.[10] Amsterdam bajarê her? qelebalix ê welêt ? paytexta navg?n e, her ?end saziyên siyas? yên netewey? yên bingeh?n li Laheyê ne.[8]
Holenda ji sala 1848an vir ve qiral?tiya dest?r? ya parlamentorê ye ku bi avahiyek yekgirt? ve girêday? ye. Welat xwed? kevne?opiya pilingb?nê ye (veqetandina hemwelatiyan di nav koman de ji hêla ol ? baweriyên siyas? ve) ? tomarek dirêj a toleransa civak?, bi qan?n?kirina la?firo? ? otanaziyê, ligel domandina pol?t?kaya narkot?kê ya l?beral. Holenda di sala 1919 de mafê dengdanê ji jinan re qeb?l kir ? di sala 2001 de yekem welat b? ku zewaca hevzayendan bi qan?n? kir.[12] Aboriya wê ya pê?keft? ya tevlihev-bazara wê yazdehê her? zêde dahata serê mirov? li c?hanê ye. Li Laheyê kursiyê Dewletên Gi?t?, Kab?ne ? Dadgeha Bilind heye. Bendera Rotterdamê li Ewropayê ya her? qelebalix e. Balafirgeha Amsterdam Schiphol balafirgeha her? qelebalix a Holenda ye, ? ?arem?n balafirgeha her? qelebalix a parzem?na Ewropayê ye.[8] Ji ber ku Holenda welatek pê?keft? ye, ew endamê damezr?ner ê Yek?tiya Ewropayê, Herêma Euro, G10, NATO, OECD, ? WTO ye, her weha be?ek ji Herêma ?engenê ? Yek?tiya Benelux a sêal? ye. Ew maz?vaniya rêxistinên nav-hik?m? ? dadgehên navnetewey? dike, ku gelek ji wan li Laheyê ne.[13]
Demograf?k
[biguhêre | ?avkaniyê biguhêre]Agahiyên gi?t?
[biguhêre | ?avkaniyê biguhêre]Bajarên gir?ng ên Holendayê: Rotterdam (bi bendereke mezin navdar e), Utrecht navenda hatin ? ??na ?emendeferên Holendayê ye. Eindhoven bi bajêrê 5ê yê mezin tête hejmartin. Zimanê ferm? holend? ye. Zêdebar? zaravayê parêzgeheka bakur a bi navê Fr?zlenda bi zimanê fr?z? dipeyvin.
Holenda yek ji welatên dewlemend tête hejmartin. Li bajarê Rotterdamê bendereke cihan? heye. Bi sedan ke?tiyên bazirgan? rojane têne vê benderê. Herwisa Bendera Rotterdamê yek ji benderên mezin ên c?hanê tête hejmartin. Zêdebar? balafirgeheka navdewlet? bi nave Schiphol li Amsterdamê ye. Evê balafirgehê ? bendera Rotterdamê helbet kartêkirineke mezin ya heye ji aliyê aboriyê ve. Holenda di warê pi?esaz?, ki?t ? kal? ? teknolojiyê de j? pê?ketiye. Holenda bi dewlemendiya cureyên gulan navdar e. Ev gul her sal bi bihaye milyonan têne firotin.
Agahiyên Parêzgehan
[biguhêre | ?avkaniyê biguhêre]
|
Nif?s di d?rokê de
[biguhêre | ?avkaniyê biguhêre]Sal | Nif?s | ±% |
---|---|---|
1950 | 10.026.773 | — |
2013 | 16.779.575 | +67,3% |
2014 | 16.829.289 | +0,3% |
2016 | 17.000.000 | +1,0% |
2017 | 17.081.507 | +0,5% |
2018 | 17.181.084 | +0,6% |
2019 | 17.282.163 | +0,6% |
2020 | 17.407.585 | +0,7% |
2022 | 17.590.672 | +1,1% |
2024 | 17.942.942 | +2,0% |
?avkan?: 2024,[15] 2022,[16] 2020,[16] 2019,[16] 2018,[16] 2017,[17] 2016,[18] 2014,[19] 2013,[20] 1950[20] |
?avkan?
[biguhêre | ?avkaniyê biguhêre]- ^ "Landsverordening offici?le talen". web.archive.org. 10 ?lon 2019. Ji or?j?nalê hat ar??vkirin. Roja ar??vkirinê: 10 ?lon 2019. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (l?nk) - ^ "wetten.nl - Regeling - Invoeringswet openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba - BWBR0028063". web.archive.org. 21 kan?na pê??n 2017. Ji or?j?nalê hat ar??vkirin. Roja ar??vkirinê: 21 kan?na pê??n 2017. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (l?nk) - ^ "Netherlands boundaries in the North Sea | Hydrography | Defensie.nl". web.archive.org. 19 tebax 2014. Ji or?j?nalê hat ar??vkirin. Roja ar??vkirinê: 19 tebax 2014. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (l?nk) - ^ a b Koninkrijksrelaties, Ministerie van Binnenlandse Zaken en (11 kan?na pa??n 2016). "Welke erkende talen heeft Nederland? - Rijksoverheid.nl". www.rijksoverheid.nl (bi holend?). Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ Schiermeier, Quirin (1 t?rmeh 2010). "Few fishy facts found in climate report". Nature (bi ?ngil?z?). 466 (7303): 170–170. doi:10.1038/466170a. ISSN 1476-4687.
- ^ editor, Wendy Horobin (2003). How it works : science and technology. Internet Archive. New York : Marshall Cavendish. ISBN 978-0-7614-7314-5.
{{cite book}}
:|pa?nav=
sernavek? gi?t? bi kar t?ne (al?kar?) - ^ "Netherlands | History, Flag, Population, Languages, Map, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi ?ngil?z?). 4 ?lon 2024. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ a b c "Dutch Republic | History, Government, Map, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi ?ngil?z?). Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ Reiley, Laura. "Cutting-edge tech made this tiny country a major exporter of food". Washington Post (bi ?ngil?z?). Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ a b "Argiculture & Food | www.hollandtrade.com". web.archive.org. 1 kan?na pa??n 2016. Ji or?j?nalê hat ar??vkirin. Roja ar??vkirinê: 1 kan?na pa??n 2016. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
{{cite web}}
: CS1 maint: bot: original URL status unknown (l?nk) - ^ "How the Netherlands Feeds the World". Magazine (bi ?ngil?z?). 31 tebax 2017. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ "CNN Transcript - Sunday Morning News: Same-Sex Marriage Legalized in Amsterdam - April 1, 2001". web.archive.org. 3 adar 2016. Ji or?j?nalê di 3 adar 2016 de hat ar??vkirin. Roja gihi?tinê 5 ?lon 2024.
- ^ The Hague : legal capital of the world. Internet Archive. The Hague : T.M.C.Asser Press : New York : Cambridge University Press. 2005. ISBN 978-90-6704-185-0.
{{cite book}}
: CS1 maint: others (l?nk) - ^ "Regionale Kerncijfers Nederland" (bi holend?). Statistics Netherlands. 2007. Roja gihi?tinê 13 ?iriya pê??n 2007.
- ^ "Bevolking; kerncijfers (1950-2024)". Roja gihi?tinê 22 tebax 2024.
- ^ a b c d "Bevolking; kerncijfers, 1950-2022".
- ^ "Bevolking; kerncijfers, 1950-2022". Roja gihi?tinê 18 adar 2023.
- ^ "Nederland telt 17 miljoen inwoners". 21 adar 2016.
- ^ "CBS StatLine - Bevolking; kerncijfers". Ji or?j?nalê di 3 ?lon 2014 de hat ar??vkirin. Roja gihi?tinê 26 tebax 2014.
- ^ a b "CBS StatLine - Bevolking; kerncijfers". Ji or?j?nalê di 27 tebax 2015 de hat ar??vkirin. Roja gihi?tinê 22 tebax 2015.